در گزارش گل پیچ عنوان شد؛
اثرات تغییر اقلیم بر تنوع زیستی، با علم امروزی ما انقراض فاجعه است
به گزارش گل پیچ یك كارشناس محیط زیست اظهار داشت: تأثیرات تغییر اقلیم به شدت می تواند وضعیت حفاظتی خیلی از گونه ها و زیستگاه های ما را تشدید كند و متأسفانه این مورد خیلی مورد توجه قرار نگرفته است.
اصغر مباركی، كارشناس محیط زیست و معاون علمی كنوانسیون سایتیس در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در دو هفته اخیر فعالیت های زیادی در سطح جهان برای مبحث طرح اقلیم مطرح شده و در نشست اخیر سازمان ملل هم، پیش از نشست مجمع عمومی، سازمان نشستی در مورد طرح اقلیم داشت و سازمان ملل اطلاعیه ای به صورت گزارش عرضه داد و رسانه ها منتشر نمودند. مباركی خاطرنشان كرد: تا جایی كه من خبر دارم در كشور ما در این مورد صحبت و اطلاع رسانی نشد در حالیكه این موضوعی است كه روز به روز بیشتر گریبان ما را خواهد گرفت. وی توضیح داد: ما از جنبه های مختلف به طبیعت نگاه می نماییم. از یكی از این دیدگاه ها، تأثیرات تغییر اقلیم به شدت می تواند وضعیت حفاظتی خیلی از گونه ها و زیستگاه های ما را تشدید كند. متأسفانه این مورد خیلی مورد توجه قرار نگرفته و به تأثیری كه تغییر اقلیم بر روی وضعیت حفاظتی محیط زیست ما دارد توجه نمی گردد. این كارشناس محیط زیست افزود: در بحث استفاده و حفاظت از منابع آبی، مسائل مربوط به كشاورزی و استفاده از آب و مدیریت آب را مطرح می نماییم هر چند كه كسی اهمیت به آن نمی دهد. اگر قرار بود اتفاقی بیفتد در سیستان و بلوچستان كسی جالیز و هندوانه نمی كاشت و این به معنای آن است كه دغدغه های مطرح شده تأثیر چندانی ندارد و امكان دارد بعضی جاها مثلاً تأثیر در كنترل چاه ها داشته باشد ولی در بیشتر جاها تأثیر چندانی نمی بینیم. دغدغه های محیط زیست محدود به گلایه گذاری است مباركی تاكید كرد: آنچه در حوزه محیط زیست و مسائل آبی مطرح می شود محدود به گلایه گذاری و هشدارهایی است در سطح گفتار و تریبونی. عملاً امكان دارد بر فرض مثال بگوییم تعدادی چاه در حوزه دریاچه ارومیه بسته شده اما در مقابل در جایی مثل سیستان و بلوچستان هندوانه می كاریم. این استفاده در همینطور جایی با چنین وضعیت آبی كه دارد یك برنامه كلان و كلی می خواهد. وی اخطار داد: وضعیت تغییر اقلیم به شكلی است كه امكان دارد ما در آینده داشته های آبی و منابع آبی را دیگر نداشته باشیم و صحبت از این است كه ما در آینده با كمبودهای بارش بیشتری مواجه شویم كه در حقیقت این را باید الان چاره سازی نماییم و چاره سازی به این مفهوم است كه در اغلب موارد همه معترضند كه چرا محیط زیست كاری نكرد در حالیكه ما كه نمی توانیم آب را خلق نماییم و باید به فكر یك تغییر الگو، رفتار و تغییر رویه باشیم.
باید برنامه كلانی به صورت برنامه های سازگاری و تاب آوری چه در عرصه كشاورزی، محیط زیست و صنعت و اتفاقاتی كه در رابطه با حفاظت از عرصه های منابع طبیعی است، تهیه شوداین كارشناس محیط زیست خاطرنشان كرد: در بحث سازگاری و برنامه ریزی و تاب آوری هیچ برنامه ریزی نداریم. در مبحث تغییر اقلیم بحث تاب آوری و سازگاری مطرح است ولی هیچ برنامه ای برای این دو نداریم. سال گذشته باران آمد و امكان دارد سه چهار سال دیگر نیاید ولی و ما باید ذهنیت ها را آماده نماییم كه احتمال اینكه در آینده گرفتار كمبود بارش شویم وجود دارد. ازاین رو باید برنامه كلانی به صورت برنامه های سازگاری و تاب آوری چه در عرصه كشاورزی، محیط زیست و صنعت و اتفاقاتی كه در رابطه با حفاظت از عرصه های منابع طبیعی است، تهیه شود. وی افزود: یكی از مواردی كه برای سازگاری و تغییر اقلیم مطرح می شود بحث حفاظت از منابع طبیعی، زیستگاه ها و محیط زیست است. تفاهم نامه پاریس كه در سال ۲۰۱۶ به امضای ۱۹۷ كشور رسید و این كشورها عضو كنوانسیون مقابله با تغییر اقلیم سازمان ملل متحد بودند، در اصل می خواست تلنگر و ابزاری باشد و تلاش كند كشورها به صورت بین المللی همكاری كنند به جهت اینكه با تغییر اقلیم مقابله شود. چون كه كنوانسیون از قبل بود و خیلی از كشورها عضو بودند ولی اتفاق خاصی نمی افتاد ازاین رو گفتند ابزاری باشد تا جامعه جهانی را تحریك كند برای همكاری بیشتر برای مقابله با تأثیرات تغییر اقلیم. اثرات مخرب تغییر اقلیم این كارشناس محیط زیست تاكید كرد: كنوانسیون تغییر اقلیم در سال ۱۹۹۲ سازمان ملل مصوب شده و از آن تاریخ تا الان حدود ۵ گزارش ارزیابی توسط هیئت بین الدولی تغییر اقلیم عرضه شده است. در هر ۵ گزارش و گزارش اخیر كه در ۲۰۱۹ بوده، تمامی این گزارش ها به این ختم شده كه تأثیرات تغییر اقلیم رو به افزایش است و ما این تأثیرات را كه شامل انواع طوفان ها با درجه شدت بیشتر و نابودی زیست بوم هاست می بینیم و در حال اتفاق افتادن است. مباركی توضیح داد: عامل تغییر اقلیم در حقیقت گازهای گلخانه ای است و در سال ۲۰۱۶ گزارش جدید اعلام نمود كه بیشتر از ۵۰ میلیارد تن، گازهای گلخانه ای در جو انباشته شده است و منشأ اینها چند عامل مهم یعنی سوخت های فسیلی، پالایشگاه ها، مراكز و پروژه هایی كه سوخت زغال سنگ دارند و فعالیت های صنعتی و حمل و نقل است. مشخص است كه مشاركت و سهم ما از تولید گازهای گلخانه ای در كلانشهری مثل تهران یا هر كلانشهر دیگری با این حجم ترافیك و ماشین به چه شكل است. وی ادامه داد: پیشبینی می شود كه در فاصله سالی ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰، ۱.۵ درجه افزایش دما خواهیم داشت، هرچند امكان دارد به دو درجه هم برسد ولی هم اكنون تلاش جهانی بر این است كه سقف افزایش دما را تا ۱.۵ درجه نگه دارد و تمام برنامه هایی كه سازمان ملل در تغییر اقلیم گذاشته است بر روی ۱.۵ مانور می دهد و می گوید ما نمی توانیم آنرا متوقف نماییم و باید تلاش نماییم این افزایش درجه گرمایش را تا ۱.۵ درجه نگه داریم به این دلیل كه تأثیرات ۱.۵ درجه به مراتب نسبت به دو درجه قابل تحمل تر خواهد بود و تأثیرات دو درجه اینقدر زیاد خواهد بود كه نتوانیم از پس آن بر بیاییم. این كارشناس محیط زیست تاكید كرد: تا سال ۲۰۱۷ ما یك درجه افزایش ثبت شده را بطور قطع داریم و این یك درجه افزایش تا سال ۲۰۱۷ در گزارشی كه منتشر گردید آمده كه در موضوعات تنوع زیستی و مسائل زیست محیطی چه تاثیراتی دارد مثل بحث افزایش خشكی در منطقه مدیترانه، افزایش آتش سوزی های طبیعی و همه اینها تأثیر بر زندگی مردم و زیستگاه ها دارد و از تأثیرات افزایش یك درجه ای است. مباركی افزود: ذوب شدن و تكه تكه شدن یخچال ها مبحث دیگری است كه پتانسیل از بین رفتن آنها را زیاد می كند. بحث بالا آمدن سطح اقیانوس ها و خطر آبگرفتگی را در كشورهایی كه در مناطق كم ارتفاع هستند مثل مالدیو را داریم یا هر جایی كه مثل مالدیو شرایط آنرا دارد، یعنی ارتفاع از سطح اقیانوس ها كم است و خطر از بین رفتن این زیستگاه ها هرچند كوچك هستند اما از نظر تنوع زیستی مهم هستند. بحث تغییر زمان در تولید مثل خیلی از گونه های مهم حشرات و پرندگان هم مطرح است و ما عوارضش را كه به صورت خاص در یك منطقه یا در بعضی مناطق به صورت بین المللی ثبت شده در سطح جهانی می بینیم. وی تاكید كرد: در نهایت چیزی كه از منظر طبیعی برای ما مهم می باشد بحث تخریب محیط زیست و یا هر گونه فعالیتی كه منجر به تخریب محیط زیست شود و یا زیستگاه های ما را بخواهد تخریب كند، یا به بیان كلان تر زمین ما را گرفتار تغییر كند، به تبع منجر به تشدید تأثیرات تغییر اقلیم خواهد شد و وقتی می گوییم زمین، منظور زیستگاه های خشكی، اقیانوسی و دریایی ما است و زمین به معنای اعم آن است. به هزینه های تغییر اقلیم بی توجهیم این كارشناس محیط زیست اخطار داد: به هر حال در آینده تغییر اقلیم بعنوان یك تهدید بزرگی برای ما در سال های آتی مطرح است. این نیاز را داریم كه مفهوم اجتماعی و طبیعی آنرا به شكل درست به اشتراك بگذاریم و آگاهی بدهیم كه چه اتفاقی می افتد. فعالیت های كشاورزی خود سهم قابل توجهی در تولید گازهای گلخانه ای دارد. چیزی كه ما نمی توانیم آنرا انكار نماییم و متأسفانه نگاه درست به این قضیه نداریم این است كه به ما از لحاظ معیشتی چه از نظر تنوع زیستی و چه از نظر خدمات زیست محیطی و تنوع زیستی و همه آنها وابسته به زمین هستیم، به معنای عام كلمه سرزمین یا زمین، و متأسفانه فعالیت های انسانی در این مدت بیشتر از ۷۰ درصد سطح زمین را تحت تأثیر قرار داده است. مباركی اضافه كرد: ما باید در حقیقت متوجه باشیم كه این تغییر و تبدیل روی زمین و به صورت كلی تخریب ما چه به صورت جنگل زدایی و چه به صورت دستكاری به اشكال مختلف مثلا معدن كاوی و از بین بردن پوشش گیاهی و هر تخریبی كه صورت می گیرد كمكی به تشدید تأثیرات تغییر اقلیم خواهیم كرد. امكان دارد در یك محل یا منطقه این تأثیر زیادی نداشته باشد ولی وقتی این تأثیرات كوچك را روی هم و در سطح جهانی و كشوری جمع می نماییم می تواند تأثیر خیلی بزرگی باشد. وی خاطرنشان كرد: واقعیت این است كه در بعضی جاها می بینیم افزایش موج های گرمایی و یا دامنه های سیستم های گرمایی چه تأثیراتی روی زیرساخت های ما دارد و طوفان های گرد و غبار چه تأثیراتی در زیرساخت های ما دارد و ما چه هزینه هایی باید برای این پرداخت نماییم. منظورم این نیست كه این گرد و غبار الزاما ناشی از تغییر اقلیم است ولی بی تأثیر هم نیست و از بین رفتن زیرساخت ها بر اثر تأثیرات تغییر اقلیم چیزی است كه ما خیلی به آن دقت نمی نماییم و هزینه ای كه به این علت ایجاد می شود را لحاظ نمی نماییم.
به این علت كه زیستگاه ها از بین می رود، هرچه تغییر زیستگاه ها بیشتر باشد تأثیرات تغییر اقلیم شدیدتر می شوداین كارشناس محیط زیست اظهار داشت: در نهایت سرعت از بین رفتن گونه های ما به شدت تشدید می شود به این دلیل كه زیستگاه ها از بین می رود، هرچه تغییر زیستگاه ها بیشتر باشد تأثیرات تغییر اقلیم شدیدتر می شود و تأثیراتی كه گونه های مختلف از این تغییر اقلیم به اشكال مختلف می گیرند شدیدتر می شود. مباركی در انتها اظهار داشت: وضعیت لیست سرخ IUCN مبین وضع موجود است كه در آن گونه های در معرض تهدید زیاد می شود. در آمار كلی كه لیست سرخ IUCN داده ۴۰ درصد دوزیستان، ۲۵ درصد پستانداران، نزدیك ۱۴ درصد پرندگان و ۳۰ درصد كوسه ها در معرض تهدید انقراض هستند و این آمار بالایی است. از دست دادن یك گونه با عنایت به ابزارهای علمی و دانشی كه داریم برای ما فاجعه است و باوجود تمام این ابزارها و دانشی كه داریم در صورت بروز یك فرایند انقراض، احتمال برگشت گونه و ترمیم جمعیت بسیار خیلی سخت و هزینه بر است. مثال موردی یوزپلنگ یا هر گونه ای مثلاً درنای سیبری را در نظر بگیریم. اینها تأثیراتی انسانی است كه امكان برگرداندن این گونه ها به جمعیت قبلی عملاً ناممكن و هزینه بر است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب