گزارش گل پیچ؛
جنگل های هیركانی زیست بوم پرندگان و گونه های نادر حیات وحش
گل پیچ: جنگل های هیركانی با قدمت 50 میلیون ساله، زیستگاه حیات وحش و گونه های نادری است كه آنرا در لیست جهانی یونسكو برتر از جنگل های دیگر جهان كرده است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: حیات وحش جنگل های هیركانی با تنوع زیاد و بی نظیرش، این لكه باقیمانده از جنگل های خزری جهان را از دیگر عرصه های طبیعی متمایز كرده است. هنوز می توان غرش پلنگ هیركانی را شنید.
اگرچه جنگل های هیركانی روزگاری با شیر و ببرش شهره بود و امروز دیگر غرش و نعره آنرا نمی توان شنید اما هنوز گونه های زیبا و جذابی دارد كه این جنگل ها را برای یونسكو و طبیعت دوستان جهان، ویژه كرده است. به جرأت شاید بتوان گفت یكی از دلایلی كه سبب شده ارزیابان یونسكو جنگل های هیركانی را برابر رقیبش جنگل كلچیت گرجستان برتر قلمداد كنند، تنوع زیستی و حیات وحش آن بوده است.
در زمان حاضر جنگل های هیركانی، زیست بوم ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار است. همین طور ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته ای نیز در آن یافت می شود. جنگل های هیركانی علاوه بر بیشتر از سه هزار گونه گیاهی متفاوت و صدها جانور و جاندار محل اصلی زیست بوم یوزپلنگ ایرانی است كه شهرتی جهانی دارد، همین طور محل زندگی بیشتر از هشت میلیون نفر نیز به حساب می آید كه از این حیث نقش بسیاری در امنیت اقتصادی و اجتماعی منطقه بر عهده دارد.
جنگل های هیركانی علاوه بر بیشتر از سه هزار گونه گیاهی متفاوت و صدها جانور و جاندار محل اصلی زیست بوم یوزپلنگ ایرانی است
مرال، خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، گربه جنگلی، گرگ، كل و بز، روباه معمولی، شغال، و انواع پرندگان نظیر كبوتر جنگلی، جی جاغ، انواع سنگ چشم، انواع سارگپه و عقاب جنگلی از گونه های منحصربه فردی هستند كه جنگل های هیركانی زیستگاهشان محسوب می شود.
پروژه ثبت جنگل های هیركانی با همكاری سه جانبه سازمان جنگل ها، محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی در حال انجام می باشد. سایت های پیشنهادی جمعاً ۱۲ سایت شامل سیاهرود رودبار، گشت رودخان فومن و جنگل لیسار تالش در استان گیلان، چهارباغ و خشكه داران نشتارود و جنگل كجور در غرب مازندران، الیمستان آمل، واز چمستان. جنگل بولا دودانگه شرق مازندران، پارك جنگلی گلستان و جنگل جهان نما در استان گلستان و جنگل ابر در استان سمنان است.
جنگل هیركانی ۱۴ تیرماه امسال در چهل و سومین اجلاس كمیته میراث جهانی در باكو در لیست میراث جهانی ثبت گردید و برمبنای نقشه منتشرشده از طرف كمیته ملی میراث جهانی، ۶ لكه از ۱۲ لكه ثبت شده جنگل های هیركانی در مازندران واقع است. این لكه ها شامل جنگل بولا در شهرستان ساری، جنگل واز در شهرستان نور، جنگل الیمستان در شهرستان آمل، حوزه ۴۵ و ۴۶ جنگل بخش كجور شهرستان نوشهر، جنگل خشكه داران شهرستان تنكابن و جنگل چهارباغ شهرستان چالوس است.
بعد از باغ عباس آباد بهشهر، جنگل های هیركانی دومین میراث جهانی استان مازندران است كه ثبت جهانی شده است.
سنقر سفید در فهرست قرمز
محمد حسنی استاد دانشگاه منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینكه بی گمان تنوع زیستی و جانوری یكی از شاخصه های ثبت جهانی جنگل های هیركانی به حساب می آید می گوید: بعنوان نمونه در سایت خشكه داران تنكابن، در مجموع حدود ۱۸ گونه پستاندار، ۸۹ گونه پرنده، ۵ گونه خزنده و ۳ گونه دوزیست در این منطقه شناسایی شده است.
وی اضافه كرد: از این میان سنقر سفید در فهرست قرمز IUCN قرار دارد. باوجود وسعت كم منطقه، حدود ۱۸ گونه گیاهی اندمیك در این منطقه وجود دارد كه نشان دهنده ارزش بالای آن در حفظ تنوع زیستی جنگل های هیركانی است.
وی ادامه می دهد: همین طور درختان قطور و كهن سال، منابع آبی فراوان و توپوگرافی متنوع سیمای اصلی سایت كجور را تشكیل می دهد و این منطقه پوشش گیاهی و جنگلی انبوه و دارا بودن دشت های مرتفع و علفزارها، دارای جانوران متنوعی مثل پلنگ، گوزن، خرس، بز كوهی، شوكا، مرال، و… همین طور پرندگانی همچون عقاب، شاهین، قرقاول، كبك، بلدرچین، داركوب است.
اما محمد حسینی مدیر پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی و استاد دانشگاه مدرس به خبرنگار مهر می گوید: برخی درختان موجود در جنگل هیركانی فسیل هستند و حیات وحش بسیار باارزشی نیز در جنگل ها زیست می كنند كه بی نظیر هستند و باید حفظ شوند.
در ازدست دادن حیات وحش درگذشته بدعمل كردیم و شیر و ببر ایرانی بعنوان گونه های مهم از بین رفته است
وی بابیان اینكه در ازدست دادن حیات وحش درگذشته بدعمل كردیم و شیر و ببر ایرانی بعنوان گونه های مهم از بین رفته است اظهار داشت: تنوع شرایط بسیار متنوع در جنگل ها سبب شد تنوع در بارندگی، خاك و غیره داشته باشیم.
وی اضافه كرد: جنگل های هیركانی نقطه كانون داغ و تنوع زیستی دنیا به شمار می روند و منطقه هیركانی كانون داغ پرندگان است و مهم ترین كریدور و مسیر مهاجر پرندگان محسوب می شود.
حسینی اشاره كرد: جنگل های خزر ازنظر شرایط اقلیمی و بارندگی مجموعه متنوعی از گونه ها رادارند و از ۱۱ گونه پلنگ دنیا بزرگ ترین گونه آن پلنگ هیركانی محسوب می شود.
مدیر پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی تصریح كرد: یكی از گونه های منحصربه فرد قورباغه جنگل های هیركانی وجود دارد و درباره این گونه اطلاعات بسیار كمی وجود دارد.
حسینی اضافه كرد: جنگل های هیركانی در جنوب دریای مازندران واقع شده است و اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت این جنگل را با جنگل های كلچیت گرجستان برابر می دانست هركدام زودتر ثبت می شد دیگری برای ثبت با مشكل مواجه می شد و در اجلاس آلمان، اهتمام كردم اثبات نماییم كه این دو جنگل متفاوت هستند و اتحادیه به این باور رسید جنگل های هیركانی برتر است
احمد حسین زادگان استاندار مازندران نیز در مراسم جشن ثبت جهانی جنگل های هیركانی در بابلسر تاكید كرد: حالا كه هیركانی بعنوان میراث جهانی ثبت شده است، نگاه به مازندران بعنوان استانی كه بیشترین سهم را در لكه های ثبت شده دارد باید عوض شود و نباید همچنان مازندران را بعنوان یك مركز بهره برداری از درخت و چوب ببینیم بلكه باید تلاش نماییم از سایر ظرفیت های جنگل خصوصاً ظرفیت گردشگری آن استفاده نمائیم.
حسین زادگان اظهار داشت: روستائیانی كه در حاشیه جنگل هیركانی سكونت دارند در خط مقدم حفاظت از این میراث جهانی هستند و گذشته از همكاری هایی كه می توانند در مقابله با قاچاقچیان و متخلفان داشته باشند، دانش بومی آنها می تواند كمك كار كارشناسان و پژوهشگران برای حفاظت بهتر از جنگل باشد.
وی یكی از خاصیت های فرهنگی و اجتماعی ساكنان روستاهای حاشیه جنگل های هیركانی در مازندران را سبك ویژه زندگی آنها دانست كه در طول تاریخ منطبق با بهره گیری از جنگل در حین حفاظت از آن بوده است و اضافه كرد: سبك زندگی این روستاییان حتی می تواند سوژه تحقیق و پژوهش شده و برای ثبت ملی و جهانی پیشنهاد و پیگیری شود.
جنگل های هیركانی با ۱.۹ میلیون هكتار وسعت، از آستارا در شمال استان گیلان تا گُلی داغ در شرق استان گلستان، در گستره ای به طول تقریبی ۸۰۰ كیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ كیلومتر پراكنش دارد. بخش كوچكی از جنگل های هیركانی هم در كشور آذربایجان واقع است.
این جنگل ها اما در دهه های اخیر با قطع بی رویه درختان، بهره گیری از رانت و زمین خواری، چرای بی رویه و بدون نظارت دام ها، تصرفات غیرقانونی جنگل، توسعه ناموزون و بدون برنامه ریزی گردشگری، بهره گیری از روش های نامناسب كشاورزی، آتش سوزی جنگل ها و ده ها مورد دیگر این اكوسیستم باارزش انسانی را با چالش و مشكلات جدی مواجه كرده است.
منبع: گل پیچ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب