گزارش گل پیچ؛
تب آلودگی هوای اصفهان نیاز به دماسنج ندارد
گل پیچ: جنب و جوش ذرات آلاینده های جوی در آسمان اصفهان سال هاست كه جان شهروندان زیادی را می گیرد اما گویا جان دادن در هوای آلوده، بیماری ای قدیمی شده كه مسئولان درمانی برای آن ندارند.
خبرگزاری مهر، گروه استانها - مریم یاوری: آلودگی هوا زخم کهنه ای در شهر اصفهان و دیگر شهرهای بزرگ ایران است که هر بار در پاییز و زمستان سر باز می کند و درد آن گلوی همه شهروندان و موجودات زنده را می فشارد؛ در این زمان مسئولان همزمان با افزایش حجم آلاینده ها دست به کار می شوند تا بلکه بتوانند مُسکّن های مقطعی خود برای کاهش آلاینده های جوی را به جامعه تزریق کنند.
تعطیلی مدارس تنها راهکاری بود که در سالهای گذشته همیشه از طرف مسئولان ارائه می شد و امسال شیوع ویروس کرونا این راهکار دم دستی را نیز از آنها گرفت؛ این روزها هوا همچنان حتی آلوده تر از روزهایی است که مدارس باز بود و دانش آموزان راهی مدرسه می شدند.
کاهش ۹۰ درصدی تردد خودرو ها در اصفهان حجم آلاینده ها را کاهش نداد
در این راستا برخی مسئولان خودرو ها را مقصر اصلی آلودگی هوا بر می شمرند اما رئیس پلیس راهور استان اصفهان بر این اعتقاد است که سهم خودرو ها در افزایش آلاینده های جوی ناچیز است، سرهنگ محمدرضا محمدی در این ارتباط به خبرنگار مهر می گوید: حتی در روزهایی که منع تردد بود و ۹۰ درصد کاهش عبور خودرو ها در اصفهان را داشتیم باز هم هوا آلوده بود.
وی ادامه می دهد: ما منکر آلاینده بودن خودرو ها و موتورسیکلت ها نیستیم اما اینکه حتی در زمان کاهش ۹۰ درصدی تردد شاهد افزایش غلظت آلاینده های جوی هستیم نیز امری است که برای مسئولان پیام های زیادی دارد.
رئیس پلیس راهور استان اصفهان در رابطه با سهم خودرو ها در افزایش آلاینده های جوی در استان اصفهان می گوید: باید توجه داشت که برای جلوگیری از تردد خودرو های دودزا و فاقد معاینه فنی در اصفهان با بهره گیری از دوربین های کنترل و نظارت شهر اصفهان اقدامات خوبی صورت گرفته است.
تردد ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزا در شهر اصفهان
وی با اعلان اینکه طی هفت ماه نخست امسال ۲۱۹ هزار و ۲۵۰ خودروی فاقد معاینه فنی در اصفهان اعمال قانون شده است، ادامه می دهد: این افراد در هر بار تردد مبلغ ۵۰ هزار تومان جریمه می شوند.
منکر آلاینده بودن خودرو ها و موتورسیکلت ها نیستیم اما اینکه حتی در زمان کاهش ۹۰ درصدی تردد شاهد افزایش غلظت آلاینده های جوی هستیم نیز امری است که برای مسئولان پیام های زیادی دارد
سرهنگ محمدی درباب اعمال قانون خودرو های دودزا نیز ابراز می کند: همین طور در هفت ماه امسال ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزایی که در سطح شهر اصفهان تردد داشته است، اعمال قانون شده است.
توزیع بنزین یورو چهار در جایگاه های سوخت اصفهان
سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی استان اصفهان نیز در این ارتباط درباب تامین سوخت یورو چهار در جایگاه های سوخت استان اصفهان به خبرنگار مهر می گوید: این نوع سوخت جهت استفاده خودروهایی که در سطح کلانشهرها تردد دارند تولید و توزیع می شود.
بهمن علیپور می افزاید: این امر باتوجه به قانون هوای پاک و برای کمک به محیط زیست اجرائی شده است.
وی اضافه می کند: هم اکنون در همه جایگاه های سوخت سطح شهر اصفهان و شهرهای اطراف همچون شاهین شهر و فولادشهر بنزین یورو چهار توزیع می شود.
تردد روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار موتورسیکلت در اصفهان
همچنین در این ارتباط مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با اعلان اینکه روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح شهر اصفهان تردد می کنند به خبرنگار مهر می گوید: از طرف دیگر بار آلودگی فعالیت صنایع در شهرک های صنعتی، کوره های آجرپزی، یک میلیون و ۲۰۰ هزار مشترک خانوادگی و … در هوای اصفهان سنگینی می کند.
منصور شیشه فروش با اعلان اینکه شرایط اقلیمی منطقه، کم بارشی و اقلیم خشک و نیمه خشک از دلیلهای افزایش حجم آلاینده های جوی است، ابراز می کند: ما نیز در این راستا اقداماتی را در دستور کار قرار داده ایم که برمبنای آن به کاهش آلاینده های جوی کمک نماییم.
وی می گوید: الزام نیروگاه ها و صنایع آلاینده شهر اصفهان به استفاده از سوخت پاک، اجرای طرح معاینه فنی خودرو ها، کاهش فعالیت صنایع آلاینده و کوره های آجرپزی و غیره همچون دستورات و مصوبات صادر شده دراین زمینه است و محیط زیست نیز بعنوان ناظر بر اجرای این مصوبات معرفی شده است.
طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کنار نتایج پژوهشی در زمینه آلاینده های جوی به سناریویی برای فعالیت دستگاه ها تبدیل و همه موارد به آنها ابلاغ گردیده است مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با اعلان اینکه قانون هوای پاک وظایف همه دستگاه ها را مشخص کرده و در شهر اصفهان طرح جامع کاهش آلودگی هوا به همه نهادها ابلاغ گردیده است، اضافه می کند: طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کنار نتایج پژوهشی در زمینه آلاینده های جوی به سناریویی برای فعالیت دستگاه ها تبدیل و همه موارد به آنها ابلاغ گردیده است.
اما بگفته کارشناسان سهم صنایع در افزایش آلاینده های جوی در اصفهان قابل توجه است، سهمی که سهامداران آن به بهانه چرخاندن چرخ های اقتصاد در استان از گردن باز می کنند، از توجه به هشدارهای محیط زیستی سرباز می زنند و اخطارهای آلاینده بودن را نادیده می گیرند.
فعالیت ۴۰۰ صنعت آلاینده در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان
در این ارتباط رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اعلان اینکه امسال بیش از ۶۰۰ صنعت آلاینده در استان اصفهان شناسایی شده است به خبرنگار مهر اظهار می کند: این در حالیست که از این تعداد بیش از ۴۰۰ صنعت در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان فعالیت دارند.
مریم کرمانی با اعلان اینکه بررسی و پایش این صنایع را همیشه در دستور کار داریم، می گوید: باید توجه داشت که برای قرار دادن هر صنعت در فهرست صنایع آلاینده چندین بار آنها اعلام می شود و فرصت و اخطار لازم را نیز به فعالان صنایع ارائه می نماییم و این در حالیست که بعد از بی توجهی این صنایع در فهرست صنایع آلاینده قرار می گیرند.
وی می افزاید: مراکز بازیافت، ریخته گری، کوره های آجر پزی، واحدهای تولید مواد لبنی و غیره از مهم ترین صنایع آلاینده استان اصفهان هستند.
رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اعلان اینکه هم اکنون باتوجه به شرایط فعلی جامعه پلمب واحدهای صنعتی به سبب آلاینده بودن در دستور کار نیست، ابراز می کند: برای این امر تنها به پیگیری قضائی اکتفا کرده ایم و کمتر بر پلمب اصرار داشته ایم.
وی با اعلان اینکه در ۶ ماه نخست امسال ۶ هزار بازدید و پایش از مراکز صنعتی، کارگاهی و خدماتی استان اصفهان انجام شده است، می افزاید: همین طور باید توجه داشت که در این تعداد پایش و بازدید به دو هزار واحد اخطار دادیم، برای ۵۰۰ واحد صنعتی پیگیری قضائی در دستور کار قرار گرفت و چهار واحد صنعتی نیز پلمب شد.
نکته جالب توجه اینجاست که تعیین سهم بخش های مختلف در ایجاد آلاینده های جوی اصفهان چند سالی است که در قالب طرح های پژوهشی توسط دانشگاه های اصفهان و صنعتی انجام شده است اما گویا نتایج این مطالعات به کلاف سردرگمی تبدیل گشته که هیچکس نمی داند سرنخ کجاست و مسئولان امر دراین زمینه اعلام نتایج این مطالعات را بر عهده دیگری انداخته و کسی حاضر به انتشار این اطلاعات نیست.
گزارش سیاهه آلودگی هوا به محیط زیست تحویل نشده است
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان دراین زمینه با اشاره به انجام سه طرح مطالعاتی برای سنجش آلاینده های جوی در اصفهان به خیرنگار مهر می گوید: یکی از این طرح ها سنجش آلاینده های شهر اصفهان و ذرات معلق بود که توسط دانشگاه صنعتی انجام و نتیجه آن به شهرداری اصفهان بعنوان کارفرما اعلام گردید و هنوز این نتیجه به محیط زیست ارسال نشده است.
بابک صادقیان با اعلان اینکه هنوز گزارش سیاهه آلودگی هوا توسط شهرداری تحویل محیط زیست نشده است، اضافه می کند: باید این گزارش به محیط زیست ارسال شود تا ما آنرا برای ناظران ارسال و نتیجه آنرا به صورت نهایی اعلام نماییم.
وی با اعلان اینکه مطالعه سوم معرفی فهرست عاملان انتشار آلاینده های محیط زیستی هفت کلان شهر کشور است، ادامه می دهد: این مطالعات توسط دانشگاه اصفهان و با کارفرمایی سازمان محیط زیست انجام شد که دو ماه گذشته نتایج این مطالعات نهایی و در جلسه ای با حضور همه ادارات و نهادهای ذی ربط حوزه آلودگی هوا این گزارش اعلام و مسئولیت همه نهادها به آنها ابلاغ گردید.
همکاری تنها ۳۰ درصد دستگاه ها برای ارائه برنامه طرح جامع آلودگی هوای اصفهان
مدیر امور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اعلان اینکه در نامه ای که برای دستگاه های متولی در حوزه کاهش آلاینده های جوی ارسال شده است، میزان عملکرد و برنامه های آنها را مطالبه کردیم، ابراز می کند: تا حالا ۳۰ درصد از دستگاه ها دراین زمینه اقدام نموده اند و هنوز ۷۰ درصد دیگر از این سازمان ها و ادارات برنامه خودرا برای این امر برای محیط زیست ارسال نکرده اند.
وی اضافه می کند: در این خصوص برای دستگاه های مختلف در گام نخست فرصت ۲۵ روزه اعلام کردیم که مورد توجه قرار نگرفت و مجدد این امر را پیگیری کرده ایم. هیچ ساز و کار ساماندهی شده ای برای کاهش آلایندگی ناشی از تردد موتورسیکلت ها در استان اصفهان تعریف نشده است و شهرداری اصفهان باید به صورت جدی به این امر ورود کند
صادقیان ادامه می دهد: برای سنجش فعالیت دستگاه های مختلف در اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا و بحث درباب چگونگی اجرای این طرح نیازمند خوداظهاری و اظهار نظر دستگاه ها و نهاد بعنوان مجریان این طرح هستیم.
وی درباب پیگیری روند فعالیت کوره های آجرپزی در اصفهان می گوید: دراین زمینه معاون امور اقتصادی استانداری اصفهان به صورت ویژه ورود کرده است، با همکاری سازمان برنامه و بودجه محلی برای انتقال کوره های آجرپزی مکان هایی را انتخاب نموده و به زودی بازدید از این محل را خواهیم داشت.
مهم ترین منابع آلاینده حمل و نقل شهر اصفهان معاینه فنی ندارد
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان که بر این باور است همه دستگاه ها باید اقدامات خودرا در قالب قوانین هوای پاک انجام دهند، اضافه می کند: در این قانون در همه حوزه ها ماده قانونی وجود دارد، برای مثال در حوزه حمل و نقل قوانینی داریم همچون معاینه فنی خودرو های سبک و سنگین و موتورسیکلت ها که در حوزه خودرو ها اقداماتی صورت گرفته اما هنوز برای معاینه فنی موتورسیکلت ها با وجود اینکه آلایندگی قابل توجهی نسبت به خودرو ها دارند اقدامی از طرف شهرداری صورت نگرفته است.
وی اضافه می کند: متأسفانه هیچ ساز و کار ساماندهی شده ای برای کاهش آلایندگی ناشی از تردد موتورسیکلت ها در استان اصفهان تعریف نشده است و شهرداری اصفهان باید به صورت جدی به این امر ورود کند.
اجرای طرح جایگزینی ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی در اصفهان روی کاغذ ماند
صادقیان با اعلان اینکه شهرداری طرح جایگزین کردن ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی را دنبال کرده است، می افزاید: این طرح طی سه سال قبل در حد حرف بوده است و باتوجه به وضعیت اقتصادی و تحریم های حاکم در کشور و از طرف دیگر شیوع ویروس کرونا سرعت تحقق این امر را کند کرده است.
وی که معتقد می باشد شهر اصفهان امسال در زمینه آلاینده های جوی شرایط بغرنج و حساسی را تجربه می کند، ادامه می دهد: امسال شرایط پایداری هوا و به دنبال آن افزایش شدت آلاینده ها زودتر از موعد انجام شد و برمبنای پیش بینی های هواشناسی این شرایط را تا بهمن ماه نیز خواهیم داشت.
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه می کند: مصارف خانگی در زمینه افزایش آلاینده های جوی در شهر اصفهان اولویت نیست اما در حوزه معاینه فنی موتورخانه ها بحث ماده ۱۷ را داریم که در آن بهینه سازی انرژی را دنبال می نماییم.
سوخت فعلی همه نیروگاه های اصفهان گاز است
وی درباب مصرف مازوت در نیروگاه های اصفهان نیز ابراز می کند: امسال تا حالا نیروگاه ها ۱۰۰ در صد بجای مازوت از گاز بهره برده اند و تا حالا به مشکلی برخورد نکردیم اما سال قبل اجرای این طرح با سختی های زیادی همراه بود و انرژی زیادی را از ما گرفت.
صادقیان اضافه کرد: امسال در جلسه ای با ۳۵ نفر از مدیران صنایع بزرگ کاهش مصرف انرژی و ممنوعیت استفاده از سوخت مایع در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان را یادآور شدیم و بازرسان محیط زیست نیز در سراسر استان به صورت روزانه این مساله را رصد می کنند.
پاسکاری مسئولیت ها در میدان بی توجهی مسئولان
پژوهشگران و کارشناسان حوزه محیط زیست در اصفهان ابزاری برای سنجش آلاینده ها در این شهر ندارند، آنها نبود زیرساخت ها برای این کار را ضعفی برای کلان شهر بزرگ در ایران می دانند، خیلی از آنها بر این باورند سنجش آلاینده ها در این شهر همانند توپی است که در میدان بی مسئولیتی ها پاسکاری می شود و هر یک از منشاء های آلودگی هوا با استدلال های مختلف خودرا مبرا از داشتن سهم زیادی در ایجادآلاینده ها می دانند.
شاخص دقیقی برای سنجش آلاینده های جوی در کشور نداریم
پژوهشگر حوزه محیط زیست که بر این باور است که شهرهای مدعی عنوان «آلوده ترین» در کشور زیاد هستند، به خبرنگار مهر می گوید: این امر به سیاست سالهای گذشته بر می گردد که هر کلانشهری که آلوده تر بود، می توانست اعتبارات بیشتری را نیز دریافت کند.
محمود سلطانی با اعلان اینکه هم اکنون هیچ شاخص دقیقی برای سنجش آلاینده های جوی در کشور نداریم، اظهار می کند: در بازه زمانی خاصی اهواز به سبب افزایش حجم گرد و غبار و افزایش ذرات معلق بعنوان آلوده ترین شهر شناخته و در زمانی دیگر اراک به سبب آلاینده های حاصل از فعالیت صنعت و پالایشگاه بعنوان آلوده ترین شهر معرفی می شود، در این بین باید توجه داشت که نمی توان گفت فقط هوای یک شهر آلوده تر از دیگر شهرها است.
هزینه های سنگین طرح های تحقیقی و عملکردهای کاغذی
وی عدم هماهنگی شهرداری و محیط زیست در جمع بندی اطلاعات آلاینده های جوی شهر اصفهان را یکی از دلیلهای عدم موفقیت در ارائه فاکتورهای دقیق آلودگی هوا در این شهر می داند و ابراز می کند: حتی در جلسه ای به شهرداری پیشنهاد دادیم نسبت به واگذاری ایستگاه های سنجش به محیط زیست اقدام نماید، که دراین زمینه شهرداری زیر بار نمی رود.
پژوهشگر حوزه محیط زیست با اعلان اینکه یکی از مهم ترین دلیلهای افزایش آلاینده های جوی در اصفهان تردد خودرو های سنگین و اتوبوس هایی است که به قصد واحدهای صنعتی از درون شهر تردد می کنند، می افزاید: این خودرو ها در نخستین ساعات بامداد منجر به انتشار گازها و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان تا پیش از ساعت هفت بامدادان می شوند.
طرح جامع کاهش آلودگی هوای اصفهان اجرائی نشده است
وی با تاکید بر اینکه شهر اصفهان سالهای سال است که با بیماری آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کند، می گوید: این در حالیست که طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان سال هاست که تدوین شده، نقش همه دستگاه ها در آن تدوین شده اما به سبب عدم اجرای این طرح هنوز کاری از پیش نبرده ایم.
سلطانی به هزینه های سنگین تحقیق و پژوهش برای آلودگی هوا در شهر اصفهان اشاره می کند و ادامه می دهد: این در حالیست که هیچیک از این مطالعات به مرحله اجرا نرسیده و روی کاغذ مانده است.
مدیریت واحد شهری راهکار کاهش آلاینده های جوی است
وی مهم ترین راهکار برای کاهش آلاینده های جوی در اصفهان را اجرای مدیریت واحد شهری می داند و اضافه می کند: این امر را در شهرهای پیشرفته جهان شاهد بوده ایم و نتیجه آنرا دیده ایم باید باور داشته باشیم که اقدامات و تصمیم گیری های جزیره ای هیچ وقت نمی تواند به کاهش آلاینده های جوی کمک نماید.
هزینه های سنگین تحقیق و پژوهش برای آلودگی هوا در شهر اصفهان انجام می شود؛ این در حالیست که هیچیک از این مطالعات به مرحله اجرا نرسیده و روی کاغذ مانده است این پژوهشگر حوزه محیط زیست با تاکید بر اینکه باید بعد از ابلاغ هر طرح دستگاه های مسئول گزارش عملکرد خودرا عرضه کنند، تصریح می کند: باید این عملکرد در جلسه ای با حضور همه مورد ارزیابی قرار گیرد و به هر کدام نمره داده شود و نتایج ملموس اقدامات را نیز مردم ببینند.
وی ادامه می دهد: در بعضی از موارد ادارات دولتی آمارهایی را ارائه می دهند که امیدوار کننده است اما آنچه مردم در سطح جامعه می بینند مغایر با آمارهای ارائه شده است.
اصفهان آلوده ترین شهر ایران نیست
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت وگویی با خبرنگار مهر با رد این مساله که اصفهان آلوده ترین شهر ایران است، می گوید: به هیچ عنوان نمی توان اظهار داشت که اصفهان آلوده ترین شهر است، باید توجه داشت که برای مثال شهر تهران دارای پهنه زیادی است و اختلاف سطح شمال و جنوب این شهر بسیار بالا است، اعلام وضعیت هوا در این شهر برمبنای میانگین شاخص ها بوده و این در حالیست که در شمال شهر هوا پاک و در جنوب شهر کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای عموم است و میانگین این اعداد وضعیت بهتری را نشان میدهد.
محمود مزارع می افزاید: این در حالیست که در شهر اصفهان به سبب مسطح بودن و قرار گرفتن در دشت این شهر کیفیت هوا در بیشتر مناطق یکسان است و میزان آلاینده ها نسبت به واقعیت نزدیک تر است.
وی درباب نوع آلودگی هوای شهر اصفهان ابراز می کند: ما در شهر اصفهان دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، اوزن سطحی، ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون و دی اکسید ازت را اندازه گیری می نماییم و ۹۹ درصد شاخص آلودگی هوای اصفهان ذرات زیر ۲.۵ میکرون است که سهم بیشتری را دارد.
۸ ایستگاه سنجش آلاینده های اصفهان از مدار خارج شد
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان عمر دستگاه های سنجش آلودگی هوا در شهر اصفهان را ۲۵ سال اعلام می کند و می گوید: باید توجه داشت که این دستگاه ها به صورت ۲۴ ساعته فعالیت دارند و بارها در طول سال گرفتار خرابی می شوند.
وی می افزاید: برای توسعه و تجهیز ایستگاه های سنجش آلودگی هوا نیاز به اعتبار داریم، هم اکنون هشت ایستگاه سنجش آلاینده های جوی در اصفهان به سبب نبود اعتبار از مدار خارج شده است و تنها ۶ ایستگاه فعال دراین زمینه در اصفهان فعالیت می کند.
همه شهروندان اصفهان در ایجاد آلاینده ها سهم دارند
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای شهرداری اصفهان درباب آخرین وضعیت اعلام نتایج پژوهش های سیاهه آلودگی هوا و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار می کند: این پژوهش ها انجام شده و نتایج آن نیز به دست آمده است، در این راستا قرار بود جلسه ای برای هماهنگی با معاونت پژوهشی دانشگاه و محیط زیست اجرا شود که کرونا برگزاری این جلسه را با تأخیر روبه رو کرد.
ابوالفضل خسروی ادامه می دهد: برای تأیید نهایی این مطالعات مقرر است جلسه ای با حضور دکتر جعفرزاده از دانشگاه جندی شاپور اهواز و دکتر رشیدپور از دانشگاه شهید بهشتی تهران بررسی نهایی شده و به سازمان محیط زیست ارسال شود.
وی با اعلان اینکه نتایج این مطالعات توسط محیط زیست به دستگاه ها ابلاغ می شود، می افزاید: باید توجه داشته باشیم که همه شهروندان و مسئولان در کمک به رفع آلاینده های شهری باید سهیم باشند و هیچکس نباید خودش را مبرا از این امر بداند.
هر چند با پیگیری های مختلف هنوز مشخص نیست که متهمان ردیف اول تا دهم ایجاد آلاینده های جوی در اصفهان کیست و یا چیست اما باید توجه داشته باشیم که تب آلودگی هوا و شیوع ویروس کرونا هر روز در شهر اصفهان بالا می رود و همه ما به صورتی در تشدید این بیماری نقش داریم و باید هر کدام برای سخت نفس نکشیدن در شهر بحران زده مان گامی هر چند ناچیز برداریم چونکه تا حالا هر آنچه مسئولان قصد انجام آنرا داشته اند تنها روی کاغذ مانده است.
منبع: golpich.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب