كوهستان تحت فشار است
گل پیچ: فائو شعار روز جهانی كوهستان امسال را «كوهستان تحت فشار آب و هوا، گرسنگی و مهاجرت است» اعلام نمود.
به گزارش گل پیچ به نقل از مهر، ۲۰ آذر برابر با ۱۱ دسامبر، روز جهانی كوهستان نامگذاری شده است. سرمنشأ اصلی این نامگذاری، به سال ۱۹۹۲ و تصویب فصل ۱۳ دستور كار ۲۱، یعنی «مدیریت اكوسیستم های شكننده: توسعه ی پایدار كوهستان» در كنفرانس محیط زیست و توسعه ی سازمان ملل متحد بر می گردد كه نقطه عطفی در تاریخ توسعه ی كوه ها بود. با افزایش توجه به اهمیت كوه ها، مجمع عمومی سازمان ملل، سال ۲۰۰۲ را بعنوان سال بین المللی كوه ها و ۱۱دسامبر ۲۰۰۳ به بعد را، بعنوان روز بین المللی كوه برگزید.
تیم «آب و كوه» از گروه جنگل داری آژانس غذا و كشاورزی سازمان ملل متحد (FAO)، برگزاركننده و هماهنگ كننده ی این فرآیند بین المللی و جشن های آن است.
شعار امسال (۲۰۱۷) «كوهستان تحت فشار است (آب و هوا، گرسنگی، مهاجرت)» انتخاب شده. حدود ۲۲ درصد از سطح زمین را كوه ها پوشش می دهند و نقش مهمی در رشد اقتصادی پایدار در جهان، به عهده دارند.
تقریبا یك میلیارد نفر از مردم جهان در مناطق كوهستانی زندگی می كنند و به طور مستقیم از آن بهره می برند و بیش از نیمی از جمعیت انسانی، به طور غیر مستقیم به آب، غذا و انرژی پاك حاصل از كوهستان وابسته هستند. به رغم این نقش حساس و حیاتی، كوه ها از تغییرات آب و هوا، تخریب زمین، بهره برداری بیش از توان تاب آوری و بلایای طبیعی، با پیامدهای بسیار گسترده و ویرانگر برای جوامع كوهستانی و سایر جوامع بشری، تهدید می شوند.
كوه ها نخستین شاخص های تغییر اقلیم هستند و با گرم شدن اقلیم جهانی، تعداد زیادی از گرسنه ترین و فقیرترین جوامع كوهستانی در جهان، با موانع بیشتری برای بقای خود مواجه می شوند. دمای در حال افزایش هم به این مفهوم است كه یخچال های كوهستانی، به میزان بی سابقه ذوب می شوند و میلیون ها نفر از مردم پایین دست، برای تأمینِ آبِ شیرین مورد نیاز، تحت تاثیر این امر قرار می گیرند. اما از جانب دیگر جوامع كوهستانی، در مورد چگونگی سازگاری با تغییر اقلیم، در طول نسل ها دانش و تجربه ی فراوانی در اختیار دارند.
تغییر اقلیم، تغییرات آب و هوایی و بلایای ناشی از آن، همراه با تبعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی كه بدنبال دارد، صدمه پذیری مردم كوهستان نسبت به كمبود مواد غذایی و فقر را، بیش از پیش بالا می برد. هم اكنون حدود ۳۹ درصد از جمعیت كوهستانی در كشورهای در حال توسعه ( ۳۲۹ میلیون نفر)، به علت عدم امنیت غذایی، در معرض تهدید قرار دارند.
با افزایش صدمه پذیری جمعیت مناطق كوهستانی، مهاجرت به خارج از كشور و به مراكز شهری افزایش می یابد وكسانی كه برای اداره ی مزارع باقی می مانند، اغلب زنان هستندكه به منابع مالی، آموزش و حق مالكیت زمین، دسترسی ندارند. همینطور مهاجرت از مناطق كوهستانی، به شكل قابل ملاحظه ای منجر به كاهشِ عرضه ی خدمات اكوسیستمی و حفظ تنوع فرهنگی و زیستی می گردد و این در شرایطی است كه كوه ها، مكان های گردشگری و مسیرهای فرهنگی هستند و گردشگری كوهستانی، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از صنعتِ گردشگری جهانی را تشكیل می دهد. اصلاحِ سیاستگذاری ها در مدیریت و سرمایه گذاری در بخش های دولتی و خصوصی، می توانند شرایط سختِ مردم جوامع كوهستانی را كاهش داده و از میزانِ مهاجرت به شهرها هم بكاهد.
محصولات و خدمات كوهستان، برای بهبود معیشت و تقویت اقتصاد محلی، دارای پتانسیل زیادی است. تقاضای جهانی برای محصولات كوهستانی مانند قهوه، عسل، گیاهان و ادویه جات، و همینطور صنایع دستی، لوازم آرایشی و داروها، پیوسته در حال افزایش است و این موضوع، به تولیدكنندگان بومی و كوچك امكان می دهد كه محصولات منحصر به فرد خویش را با قیمت مناسب به دست آورند و همینطور برای مشتریان، ارزش افزوده به ارمغان بیاورند. همینطور كوه ها با تأمین زمین برای محصولات كشاورزی، چریدن دام و جاری كردن آب در رودخانه برای ماهیگیری، به امنیت غذایی كمك می كنند. كشاورزی كوهستانی برای قرن ها، الگویی برای توسعه ی پایدار بوده است و به لطف كاركرد كوچك ولی مهمِ آن و رد پای كم كربن، به طور ذاتی شغلی سبز به حساب می آید. از ۲۰ گونه گیاهی كه ۸۰ درصد از غذای جهان را تامین می كنند، ۷ گونه ی آن در كوهستان كشت شده و یا منشأ كوهستانی دارند: ذرت، سیب زمینی، جو، سورگوم، كوینو، گوجه فرنگی و سیب.
اكثر تولیدات كشاورزی كوهستانی، برای مصرف خانواده است و نقش كلیدی در تأمین امنیت غذایی خانوارها ایفا می كند. تولید و بازاریابی محصولاتِ كوهستانیِ ارزشمند، می تواند اقتصادهای محلی را تقویت كند و همه ی اینها نشان دهنده ی تنوعِ معیشت در كوهستان است.
اهمیت دیگركوه ها، تامین ۶۰ تا ۸۰ درصد آب شیرین جهان و به تبعِ آن تامین امنیت غذایی است و بدون آن، تحقق توسعه ی پایدار كه هدفش ریشه كن كردن فقر و گرسنگی است، امكان پذیر نیست.
برخی از بزرگترین شهرهای جهان، همچون نیویورك، ریودوژانیرو، نایروبی، توكیو و ملبورن، وابسته به آب های شیرینی هستند كه از كوه ها سرازیر می گردد.
كوه دماوند در كشور ما هم از همین خصوصیت های برجسته و حیاتی برخوردار بوده و جلوه های بصری زیبای آن، تماشاگه راز ایرانی ها است.
كوه ها، نقش كلیدی در عرضه ی انرژی های تجدید پذیرمانند انرژی های آبی، انرژی خورشیدی، انرژی باد و بیوگاز بازی می كنندكه هم اكنون، تولیدِ حدود یك پنجمِ برقِ سراسر جهان، از این نوع انرژی هاست. در بعضی كشورها، تقریبا به طور انحصاری برای تولید برق، ازآب استفاده می كنند اما مناطقی كه آب و هوای خشك دارد و یا مناطق گرمسیری، دارای توانایی بالایی برای تولید انرژی از منبع خورشید هستند.
روز بین المللی كوهستان درسال ۲۰۱۷، فرصتی برای نشان دادن چگونگی تاثیر آب و هوا، گرسنگی و مهاجرت در مناطق كوهستانی بوجود آورده و زمینه ی اطمینان از توسعه ی پایدار در حوزه ی كوه ها در برنامه ۲۰۳۰ و در اجرای توافقنامه ی پاریس را فراهم می آورد.
امسال مبحث روز جهانی كوهستان، در نشست جهانیِ همكاریِ كوهستانی كه در ایام ۱۳-۱۱ دسامبر در مقر FAO در رم برگزار می گردد نیز، مطرح و بر چالش ها و فرصت های توسعه ی پایدار كوهستان ها، تمركز می كند و چارچوب عملی را برای حمایت از اقدام های مشخص و تولید سیاست هایی كه تقویت انعطاف پذیری مردم و محیط های كوهستانی با هم را تولید می كند، ترسیم خواهد نمود.
موضوع این روز، در كشورها، جوامع و سازمان ها، می تواند تغییر كند و هر كشوری بر مبنای مسایل پرچالشِ مربوط به اقلیم خود، می تواند مبحث خاص خویش را انتخاب كند.
تماس و آگاهی رسانی و با اخبار مربوط به جشن هایی كه در حال برنامه ریزی هستند، با استفاده از info-md@fao. org انجام می گردد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب