تشریح نتایج آخرین سرشماری گونه تمساح مردابی؛
جمعیت گاندوها در ۲۰ سال اخیر نسبتا ثابت بوده است
گل پیچ: مدیركل دفتر حیات وحش اعلام نمود: مرور وضعیت جمعیتی تمساح مردابی (گاندو یا تمساح پوزه كوتاه) در ۲۰ سال قبل نشان داده است كه جمعیت این گونه با رشد بسیار كمی نسبتا ثابت بوده است
به گزارش گل پیچ به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، سید مجید خرازیان مقدم مدیر كل دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به طرح سرشماری و تخمین جمعیت تمساح مردابی كه همزمان با دهه فجر (بهمن ماه) امسال برای چندمین سال متوالی متوالی با همكاری بخش خزندگان و دوزیستان دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان و كارشناسان، محیط بانان و همباران اداره كل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان انجام شد، اظهار داشت: با عنایت به اینكه تمساح مردابی، گونه شاخص خزندگان كشور است، اجرای این طرح سرشماری از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.
وی، دستیابی به آمار حداقل جمعیت موجود گونه در مناطق تحت مدیریت سازمان، آگاهی از نحوه پراكنش گونه، آگاهی از وضعیت زیستگاه ها و كمبودها و نارسایی ها، شناسایی عوامل تهدید گونه در منطقه و تاثیر تغییرات بوجود آمده بر روی جمعیت ها و سرانجام تجزیه و تحلیل داده ها و عرضه راهكارهای بهبود مدیریت با عنایت به نتایج به دست آمده را همچون اهداف این طرح دانست.
خرازیان مقدم با اشاره به اینكه در این عملیات چهار تیم سرشماری با استفاده از ابزارهای دقیق مانند تلسكوپ، جی پی اس و دوربین عكاسی مدرن به مناطق از پیش تعیین شده عزیمت كردند و سرشماری صورت گرفت، اظهار نمود: مناطق شمالی و شمال غرب منطقه حفاظت شده گاندو در اولویت قرار گرفته و ابتدا مورد پایش قرار گرفتند.
مدیر كل دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه كرد: سپس تیم ها عازم مناطق جنوب و جنوب شرقی منطقه شده و تمام بركه ها و مسیر رودخانه ها مورد بررسی و آماربرداری به روش مشاهده مستقیم قرار گرفتند.
این مقام مسئول ادامه داد: در این ماموریت دریاچه های سدهای زیردان و پیشین با قایق موتوری مورد پایش قرار گرفتند. همینطور در دریاچه سد پیشین هنگام شب هم سرشماری انجام شد. برای اطمینان از صحت آماربرداری تمساح ها در دریاچه سد پیشین از ضلع شمالی و جنوبی به طور همزمان با دو تیم، بازشماری صورت پذیرفت تا خطای مشاهدات به حداقل برسد.
خرازیان مقدم با اشاره به اینكه امسال در مجموع تعداد ۵۶ بركه و هوتك (استخرهای دست ساخت كه از آب باران تغذیه می شود) مورد بررسی واقع شده و این در شرایطی است كه طی سال های گذشته تعداد ۷۵ بركه و هوتك شناسایی و ثبت مختصات و شناسنامه دار شده اند، اظهار داشت: موقعیت این بركه ها با عنایت به پراكنش تمساح ها، بیشتر در شمال و شمال غربی منطقه حفاظت شده گاندو قرار دارد و وابستگی شدید تمساح به آب را نشان داده است. از آنجائیكه گاهی تعدادی از این بركه ها با فاصله چند متری نسبت به یكدیگر قرار دارند، در عملیات سرشماری این بركه ها با یك نام و یكجا سرشماری شدند چون كه در نقشه ها بدلیل فاصله كم، نقاط هم پوشانی دارند.
خشكسالی عامل كوچ الزامی تمساح پوزه كوتاه مردابی
مدیر كل دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با عنایت به اطلاعات موجود بركه ها از سال های گذشته و شرایط زیستگاهی مناطق و خشكسالی چند ساله اخیر، تعداد زیادی از هوتك ها و بركه های پائین دست رودخانه های كاجو، باهوكلات و سرباز خشك شده و یا بسیار كم آب بودند كه این عامل سبب كوچ الزامی تمساح پوزه كوتاه مردابی شده است بنابراین بعضی از هوتك هایی كه در سرشماری سال های قبل دارای تمساح بودند در زمان سرشماری سال جاری هیچ آثاری از وجود تمساح در آن ها مشاهده نشد.
وی اظهار نمود: از طرفی با برنامه های زنده گیری و انتقال تمساح توسط ادارات شهرستان های نیكشهر، سرباز و چابهار این امر بیشتر مشهود بود. جمعیت تمساح امسال را با عنایت به مشاهده مستقیم و خطای ۲۰ درصد می توان ۵۰۳ سر تخمین زد كه بزرگترین تجمع آن در منطقه حوزه سد پیشین و بند آبی شیرگواز قرار دارد.
در ۲۰ سال قبل جمعیت تمساح مردابی با رشد بسیار كمی نسبتا ثابت بوده است
خرازیان مقدم تصریح كرد: با مروری بر وضعیت جمعیتی تمساح مردابی در ۲۰ سال قبل در می یابیم كه جمعیت تمساح مردابی با رشد بسیار كمی نسبتا ثابت بوده است و شاید بتوان گفت ظرفیت زیستگاه بیش از این نیست هرچند تصرفات و تخریب بركه ها و برداشت آب سبب شده تجمع جمعیتی را شاهد باشیم اما از نظر تعداد چندان تغییر قابل ملاحظه ای نداشته است از طرفی آمار تخمینی تلفات جاده ای یا خشكسالی در حد ۱۰ تا ۱۵ سر در این چند سال نبوده است.
وی با تاكید بر اینكه كنترل جمعیت نیاز به برنامه ریزی و اجرای پایش مداوم هرساله دارد و مطالعه ناشناخته ها از قبیل تهاجم، بیماری و نحوه بقاء گونه الزامی است، خاطرنشان كرد: به همین منظور بخش خزندگان و دوزیستان دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست در سال های اخیر با تهیه و تدوین و اجرای برنامه عمل (Action Plan) حفاظت و مدیریت تمساح مردابی (كه انجام سرشماری سالیانه گونه بخش مهمی از آن محسوب می شود)، علی رغم تمامی مشكلات و كمبودهای موجود بویژه از لحاظ اعتبارات، اقدام به تكمیل اطلاعات سالیانه در جهت حفاظت و مدیریت بهینه در مورد این گونه پرارزش ملی كرده است.
فرهنگ اهالی بومی در حفاظت و بقاء گاندو نقش بسیار مهمی دارد
مدیر كل دفتر حیات وحش و آبزیان آب های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه كرد: البته با عنایت به فرهنگ اهالی بومی این مناطق كه وجود این زیستمند را مایه بركت می دانند، حمایت آن ها در حفاظت و بقاء این گونه نقش بسیار مهمی دارد چون كه بلوچ ها معتقدند هر جا آب هست، تمساح هم هست. این دو در نگاه مردم بلوچ لازم و ملزوم یكدیگرند كه اگر یكی برود دیگری هم به قهر، سرزمین را ترك می كند.
خرازیان مقدم اظهار داشت: لیكن با عنایت به وسعت زیاد منطقه حفاظت شده گاندو و پراكنش تمساح در خارج از آن و كمبود پرسنل اجرایی سازمان، حفاظت كامل از این گونه غیر ممكن بوده و بنابراین سهیم كردن مردم بومی در امور حفاظتی اجتناب ناپذیر است. انجام آموزش های لازم و مداوم و توانمند سازی جوامع محلی در این رابطه می تواند تهدیدات را به حداقل خود برساند.
تمساح مردابی یا پوزه كوتاه (Crocodylus palustris) با نام انگلیسیMugger بعنوان یك گونه در شبه قاره هند شناخته شده و حوزة پراكنش آن در ایران غربی ترین نقطة پراكنش جهانی این گونه بشمار می رود.
پراكنش این گونه در ایران محدود به قسمتی از ناحیة مكران در استان سیستان و بلوچستان در حوزة شهرستان های چابهار، سرباز، نیك شهر و هم سراوان است. این جانور بعنوان تنها گونه حاضر از راسته تمساح ها در ایران و بزرگترین خزنده درسطح كشور به حساب می آید. این گونه در آخرین طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در سال ۲۰۱۷ جزء گروه صدمه پذیر (VU) طبقه بندی شده است و عمده ترین عامل تهدید كنندة آن خشكسالی، تخریب و تصرف زیستگاه ها است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب