گل پیچ GolPich

درباره ذخیره گاه زیست كره هامون چه می دانید؟

درباره ذخیره گاه زیست كره هامون چه می دانید؟ گل پیچ: دریاچه و تالاب بین المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه،   هفتمین تالاب بین المللی جهان و دوازدهمین ذخیره گاه زیست کره کشور شمرده می شود که در یونسکو ثبت شده است.



به گزارش گل پیچ به نقل از ایسنا، برنامه حفاظتی یونسکو که با نام ذخیره گاه های زیست کره (Biosphere Reserve) شناخته می شود، یکی از برنامه های راهبردی برای حفاظت از محیط زیست است. ایران دارای ۱۳ ذخیره گاه زیست کره است که منطقه حفاظت شده هامون نی ز یکی از این ذخیره گاه های زیست کره است.

منطقه حفاظت شده هامون به سبب قرار گرفتن در مرکز مناطق کویری و نیمه کویری کشورهای ایران و افغانستان، تنها مامن زیست پرندگان مهاجر شرق کشور است. تالاب هامون از سه بخش هامون «صابوری» در شمال سیستان، هامون «پوزک» که ۹۰ درصد آن در کشور افغانستان و ۱۰ درصد آن در ایران است و هامون «هیرمند» تشکیل شده است که در زمان های فراوانی آب این سه بخش به یکدیگر می پیوندند و دریاچه مشترک هامون میان کشورهای ایران و افغانستان را می سازند.

کارشناسان یکی از کانون های اصلی ایجاد گرد و غبار را تالاب های خشک شده می دانند بدین سبب خشک بودن تالاب هامون که در راه بادهای ۱۲۰ روزه قرار دارد در وقوع گرد و غبار استان سیستان و بلوچستان بسیار موثر است.

بنابر اطلاعات کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ذخیره گاه زیستکره هامون بعنوان دوازدهمین ذخیره گاه زیست کره ایران در سال ۱۳۹۵ در شبکه جهانی ذخیره گاه های زیست کره در یونسکو به ثبت رسید. بخش اصلی این ذخیره گاه پناهگاه حیات وحش هامون با تالاب های مهم در آنست. وسعت کل ذخیره گاه نیز 977 هزار و 158 هکتار است.

این ذخیره گاه قسمتی از حوزه فرامرزی هیرمند است که تنها ۱۷ درصد آن در ایران واقع شده و در حقیقت بخش انتهایی حوزه را تشکیل می دهد.

حداقل ارتفاع هامون در بخش سیلابی جنوب هامون و در چاله های منطقه با ارتفاع ۴۵۶ متر از سطح دریا گزارش شده است. به استناد اطلاعات موجود دامنه تغییرات ارتفاعی از حدود ۴۶۹ تا حداکثر ۵۹۰ متر است که ارتفاع بیش از ۵۰۰ متر از سطح دریا در عرصه بسیار محدود کوه خواجه و با وسعت حدود ۲۵۰ هکتار قرار دارد.

////در این منطقه در مجموع ۵۵ گونه گیاهی شناسایی و از سه فرم رویشی درختی و درختچه ای، بوته ای و علفی تشکیل شده است. از این تعداد ۱۰ گونه برابر حدود ۲/۱۸ درصد فرم درختی و درختچه ای، ۳۱ گونه برابر ۳/۵۶ درصد فرم علفی، ۴/۱۶ درصد گندمی و ۱۴ گونه برابر ۵/۲۵ درصد دارای فرم رویشی بوته ای است. همین طور ۴۶ گونه برابر ۶/۸۳ درصد چند ساله تشخیص داده شده که ۷/۵۸ درصد آنها علفی می باشد. گونه های شناسائی شده متعلق به ۲۰ خانواده و ۴۳ جنس است که خانواده های Chenopodiaceae با ۱۵ گونه و Graminae با ۹ گونه بیشترین تعداد را دارا هستند.

با آنکه منطقه مورد مطالعه دارای اقلیم فراخشک است و در تقسیم بندی اکولوژیک در ناحیه نیمه بیابانی منطقه کلان ایران و تورانی قرار می گیرد، جزو خشک ترین قسمت های فلات مرکزی ایران شمرده می شود. با این وجود پوشش گیاهی موجود هامون ها، در دریاچه ها و اطراف آن تحت تاثیر جریان های آب رودخانه هیرمند و نوسان های میزان آب در مواقع طغیانی شکل گرفته است، ضمن آنکه خواص شیمیایی خصوصاً شوری و قلیایی بودن و دانه بندی خاک نیز در تغییرات پوشش گیاهی برخی از عرصه ها موثر است.

پنج رویشگاه در منطقه شناسایی شده که عبارتند از رویشگاه گیاهان آبدوست، رویشگاه گیاهان نیمه آبدوست، رویشگاه خاک های مخروط افکنه نسبتا شور، رویشگاه خاک های سنگین شور و رویشگاه خاکهای سبک. در مجموع تنها دو گونه یا حدود چهار درصد گونه های شناسائی شده منطقه مطالعاتی در زمره گیاهان در معرض تهدید هستند اما هیچ یک در کلاسه گونه های در حال انقراض (EN) قرار ندارند و تنها یک گونه در کلاسه گونه های گیاهی لطمه پذیر (VN) و یک گونه در کلاسه گونه های با خطر پایین (LR) شناسایی شده است.

مطالعات حیات وحش منطقه هامون حاکی از آنست که ۲۸ گونه پستاندار، ۱۸۳ گونه پرنده، ۴۴ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۲ گونه ماهی در منطقه زیست می کنند. اهمیت پرندگان منطقه حفاظت شده هامون از بعد ملی و بین المللی قابل توجه است. در سطح ملی ۲۹ گونه (۸/۱۵درصد) از کل پرندگان در خطر انقراض قرار دارند. در سطح بین المللی و در قوانین IUCN تعداد شش گونه لطمه پذیر (vulnerable) معرفی شده اند.

همچنین در قوانین اتحادیه منع تجارت گونه های در خطر انقراض (CITES) ۶ گونه در ضمیمه II و سه گونه به لحاظ وضعیت بحرانی جمعیتی در ضمیمه I دسته بندی شده اند. از نظر خزندگان گونه هایی از شش خانواده سوسمار در پناهگاه حیات وحش هامون وجود دارد که عبارتند از خانواده های اگامادا، گکوها، لاسرتاها، اسکینگ ها و بزمجه ها همین طور در منطقه گونه هایی از چهار خانواده مارها زیست می کنند.

در منطقه حفاظت شده هامون و حواشی آن ۲۸ گونه پستاندار وجود دارد. که سه گونه آن همچون پستانداران حمایت شده هستند. بیش از ۱۸۳ گونه پرنده در منطقه مشاهده شده که شامل قسمتی از گونه های حمایت شده در خطر انقراض می شوند. تالاب هامون از سال ۱۹۷۱ بعنوان یک تالاب بین المللی در لیست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. گونه هایی از شش خانواده سوسمار در پناهگاه حیات وحش هامون وجود دارد و فهرستی از ۲۲ گونه ماهی که در هامون زیست می کنند به ثبت رسیده است و گونه ای از آن بنام «گرگک» تنها گونه آندمیک هامون است.

بروز خشکی و خشکسالی در هامون علاوه بر تهدید اساسی دریاچه هامون و منطقه حفاظت شده سایر منابع باارزش کشاورزی تحت تاثیر قرار می دهد و فرسایش بادی نیز صدمات فراوانی را به زیر ساخت ها، خطوط مواصلاتی شبکه آبیاری و مناطق مسکونی وارد میکند.

به گفته مسعود باقرزاده کریمی - مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست- طی چندین دهه حدود ۷۰ درصد جمعیت و بیش از ۸۰ درصد صنعت و اقتصاد کشور در قسمت های خشک و مرتفع ایران که بارش های زیر ۱۰۰ میلیمتر دارند، تجمع پیدا کرده اند. اثرات تدریجی این اتفاق خشک شدن تالاب هایی مانند گاوخونی، بختگان، هامون و... است.

به گزارش گل پیچ به نقل از ایسنا، بنابر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، برنامه مدیریت زیست بومی تالاب هامون آماده شده است و مجامع بین المللی همچون اتحادیه اروپا حدود ۱۰ میلیون یورو برای اجرای این برنامه کمک خواهند کرد.





منبع:

1399/12/01
13:52:58
0.0 / 5
923
تگهای خبر: آب , باد , بارش , بحران
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۹ بعلاوه ۴
گل پیچ - GolPich
golpich.ir - حقوق مادی و معنوی سایت گل پیچ محفوظ است

گل پیچ

فروش دسته گل و سبد گل