ادامه ۳۰ سال بیم و امید؛
آرتمیابه شرایط بحرانی بازگشت
گل پیچ: کاهش ذخایر و انبوه آرتمیاهای تلف شده بر روی توده های نمک به جا مانده از خشک شدن دریاچه ارومیه نشانه ای از تهدید جدی ادامه حیات تنها موجود آب شور دریاچه و شاید انقراض آرتمیا است.
خبرگزاری مهر، گروه استانها - سکینه اسمی: خشکسالی های دهه اخیر به ویژه امسال در منطقه و تبخیر بسیار بالا به همراه گرمای بیش از اندازه، کاهش آب ورودی دریاچه ارومیه سبب شده که غلظت نمک به ۴۰۰ گرم بر لیتر رسیده و شرایط مطلوب برای ادامه حیات آرتمیا ارومیانا از بین برود.
این روزها در کنار تغییر رنگ، سرخ شدن و دست و پنجه نرم کردن دریاچه ارومیه با انواع بلاها نه فقط نفس های این تالاب باارزش به شمارش افتاده بلکه آرتمیا ارومیانا تنها موجود زنده آن نیز در وضعیت بسیار بحرانی قرار گرفته است که ادامه این روند حیات این موجود با ارزش اقتصادی بسیار بالا با خطر جدی مواجه خواهدنمود.
به اعتقاد کارشناسان مسائل اقتصادی آذربایجان غربی آرتمیا ارومیانا به سبب اقتصادی بودن و ارزآوری، کمک به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در منطقه یکی از منابع مهم اقتصادی استان محسوب می شود، آرتمیا موجود کوچکی است که بعنوان غذای زنده در تغذیه آغازین میگو، ماهیان دریایی، ماهیان خاویاری و ماهیان زینتی کاربرد وسیعی دارد و چهار گروه آبزیان در مراحل اول رشد وابسته به این موجود پرانرژی و مقوی هستند.
هم حالا سطح تراز دریاچه ارومیه ۶۲ درصد کم شده و حجم آب موجود دریاچه ارومیه ۲ میلیارد مترمکعب کمتر از مدت زمان مشابه پارینه است، دومین دریاچه شور دنیا روزهای بحرانی را پشت سر می گذارد این شرایط حیات تنها موجود زنده آنرا با گذشت نزدیک سه دهه از شرایط نامناسب دریاچه هر روز بحرانی تر از روزهای گذشته کرده است.
در حال حاضر باوجود زمینه تولید این موجود باارزش اقتصادی بخش قابل توجهی از این نیاز کشور و صنعت آبزی پروری بوسیله واردات تامین می شود که در صورت برنامه ریزی اصولی از طرف مسئولان می توان نه در کمتر از یکسال نیاز کشور را تامین کرد بلکه بخش زیادی از آرتمیاهای تولیدی را هم صادر کرد.
آرتمیا در دریاچه ارومیه به پایین ترین میزان در سالهای اخیر رسیده است
رئیس انجمن آبزی پروری ایران و رییس پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه درباب آخرین وضعیت تنها موجود زنده دریاچه ارومیه اظهار نمود: با بالا رفتن شوری آب دریاچه ارومیه زندگی آرتمیا ارومیانا نیز سریع تحت تأثیر قرار می گیرد، شرایط موجود باعث شده هم اکنون مقدار آرتمیا به پایین ترین میزان در سالهای اخیر برسد.
امسال نیز با افزایش غلظت نمک هم اکنون زادآوری آرتمیا در دریاچه ارومیه متوقف شده و با بررسی ایستگاه های مختلف در دریاچه در ماه های اخیر مشخص شد تخم آرتمیا کاهش قابل توجهی دارد ناصر آق در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: در سال آبی جاری متأسفانه به سبب کاهش بارندگی و عدم تامین حقابه مورد نیاز نسبت به سالهای قبل ورودی آب به دریاچه ارومیه به کمتر از دو سال قبل رسیده که این امر وضعیت دریاچه ارومیه را در وضعیت بحرانی تر قرار داده است، با کاهش ورودی و آب این زیست بوم شوری دریاچه به بالای ۴۰۰ گرم در لیتر رسیده و زندگی آرتمیا تنها موجود زنده آن نیز با بحران جدی روبه رو شده است.
وی با اشاره به کاهش زادآوری آرتمیا ارومیانا در سالهای اخیر عنوان کرد: امسال نیز با افزایش غلظت نمک هم اکنون زادآوری آرتمیا در دریاچه ارومیه متوقف شده و با بررسی ایستگاه های مختلف در دریاچه در ماه های اخیر مشخص شد تخم آرتمیا کاهش قابل توجهی دارد و عمدتا آرتمیاهای موجود نیز به کف دریاچه ارومیه ته نشین شده اند که عملاً امکان بهره برداری از آن وجود ندارد.
رئیس انجمن آبزی پروری ایران اظهار داشت: آرتمیا قابلیت رشد و زندگی در شوری حداکثر ۲۸۰ گرم در لیتر را دارد و در شوری ۲۵۰ گرم در لیتر عملاً زادآوری آن متوقف می شود، هر چند در ماه های اخیر نمونه برداری انجام نشده و جمع بندی نهایی تا دو ماه آتی درباب میزان دقیق آن ارزیابی می شود اما اکنون شرایط این موجود زنده همانند دریاچه ارومیه بحرانی است.
نقش مهم و حیاتی آرتمیا در صنعت آبزی پروری کشور
آرتمیا غذای اصلی میگو، ماهیان دریایی، ماهی های زینتی و ماهیان خاویاری در مرحله اولیه رشد است و در مرحله لارو یا همان نوزاد، این موجودات برای رشد به آرتمیا نیاز دارند به نحوی که اگر امروز آرتمیا از سیستم تغذیه آبزیان حذف شود، صنعت آبزی پروری با مشکل مواجه و از بین خواهد رفت.
این ماده غذایی موجب افزایش ایمنی و بقای لارو آبزیان می شود و در تغذیه مرحله پست لارو میگو جایگزینی ندارد و سالانه ۷۰ تن سیست آرتمیا که نیاز صنعت شیلات به آنست، وارد کشور شده و برای هر کیلوگرم آن ۸۰ تا ۱۰۰ دلار هزینه می شود.
دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین زیستگاه های طبیعی آرتمیا در جهان بوده و میزان آرتمیای تولید شده در این دریاچه، سالانه معادل آرتمیای تولید شده در سایر زیستگاه های بزرگ دنیا است آق درباب اهمیت حیات آرتمیا برای رشد و توسعه صنعت آبزی پروری کشور اضافه کرد: دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین زیستگاه های طبیعی آرتمیا در جهان بوده و میزان آرتمیای تولید شده در این دریاچه، سالانه معادل آرتمیای تولید شده در سایر زیستگاه های بزرگ دنیا است.
وی با اعلان اینکه آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه آرتمیای شناخته شده در جهان و منحصر به دریاچه ارومیه است که در حالت طبیعی حدود ۵۵ درصد پروتئین و ۱۰ درصد چربی دارد، عنوان کرد: با بحرانی شدن آرتمیا نخستین بار در کشور از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ برداشت صنعتی آرتمیا از دریاچه ارومیه انجام شد که این برداشت به سبب کاهش شدید آب دریاچه ارومیه، افزایش میزان شوری آن و به صفر رسیدن آرتمیای زنده موجود در دریاچه به صفر رسید.
آق افزود: هم اکنون صنعت آبزی پروری جهان سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد دارد و نزدیک به ۳۰ میلیون نفر در این صنعت در کل جهان مشغول به کار هستند که همگی وابسته به تولید و پرورش آرتمیاست که در همین راستا ایران می تواند در تولید این جانور دریایی و ایجاد اشتغال نقش به سزایی ایفا کند.
به دلیل شرایط و زمینه مناسب برای پرورش اقتصادی آرتمیا در استان آذربایجان غربی و برخی مناطق کشور برنامه ریزی، پژوهش و مطالعات در این خصوص از سالهای قبل شروع شده و تا حالا اقدامات مناسبی نیز دراین زمینه شروع شده و در حال انجام می باشد.
سال آینده شرایط آرتمیا بحرانی تر می شود
آرتمیا موجودی است که با خشک شدن آب دریاچه ارومیه و افزایش غلظت نمک از بین نمی رود بلکه در کف دریاچه ته نشین می شود در صورت احیا و پر آب شدن دریاچه ارومیه باردیگر شکوفا شده و مبادرت به زادآوری می کند اما نگرانی ما از این است اگر نیمه دوم امسال نیز بارندگی کم باشد سال آینده شرایط آرتمیا از امروز نیز بحرانی تر می شود.
رئیس پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه اشاره کرد: هم اکنون پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه جز بهترین مراکز پژوهشی آرتمیا و آبزیان در سطح دنیاست و تا حالا تحقیقات زیادی در رابطه با تدوین دانش فنی و بیوتکنیک بومی برای پرورش آرتمیا، عمل آوری و فرآوری آن و همین طور درباب کاربردهای آرتمیا در تغذیه ماهیان اقتصادی با ارزش انجام داده است.
آق با اعلان اینکه پرورش و تولید آرتمیا خود یک صنعت بسیار درآمدزایی است، بیان کرد: قیمت سیست خشک مرغوب آرتمیا در در بازار ایران هم اکنون ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تومان و قیمت آرتمیای منجمد حدود ۶۰ هزار تومان است.
وی با اعلان اینکه در کنار حفظ ذخایر ژنتیکی و احیای تنها موجود زنده دریاچه ارومیه پرورش مصنوعی آرتمیا در حاشیه دریاچه ارومیه از سالهای قبل شروع شده است، اظهار داشت: اکنون ۲ طرح پرورش آرتمیا به روش مصنوعی در حاشیه دریاچه ارومیه در استانهای آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در دست اجرا است.
آق افزود: در تبریز بندر رحمانلو نزدیک عجب شیر سایت ۵۵ هکتاری آماده می نماییم که آب از پساب تصفیه خانه عجب شیر تامین می شود، آب مازاد به سمت دریاچه می رود و این سایت در بستر خود دریاچه ارومیه به وجود آمده جایگاه طبیعی آرتمیا هست، سایت موفقی خواهد بود.
رئیس انجمن آبزی پروی ایران اظهار داشت: اگر ۲۵۰ هکتار در نظر گرفته شده برای پرورش آرتمیا در ۲ استان مورد نظر به مرحله اجرائی رسیده و فعال شود ماهانه ۲ الی ۲.۵ تن تولید می شود که نیمی از نیاز کشور را تامین خواهیم کرد.
صنعت آبزی پروری کشور بدون آرتمیا با خطر بزرگی مواجه می شود
وی با اشاره به این که صنعت میگو، ماهیان خاویاری، ماهیان دریایی و ماهیان زینتی در مراحل اول رشد بطور ۱۰۰ درصد به آرتمیا وابسته است، اشاره کرد: تقریباً کل نیاز کشور از آمریکا و چین وارد می شود و امروزه بهر دلیلی اگر واردات تخم آرتمیا متوقف شود صنعت آبزی پروری کشور با خطر بزرگی مواجه خواهد شد.
آق با اشاره به دانش فنی فرآوری و بسته بندی محصولات تولید شده در کشور وجود دارد، اظهار داشت: حدود ۲۰ سال پیش در منطقه فسندوز آذربایجان غربی استخرهایی به وسعت دو هزار هکتار برای پرورش ماهی آماده شدند که هم اکنون به خاطر نبود آب شیرین کافی برای پرورش ماهی تعطیلست باتوجه به شوری آب در منطقه و رشد آرتمیا در آب های شور این استخرها بهترین مکان برای پرورش مصنوعی آرتمیا محسوب می شود.
رئیس انجمن آبزی پروری ایران با اعلان اینکه اکنون بصورت فاز بندی منطقه فسندوز برای احیای آرتمیا تبدیل گشته است، اضافه کرد: با اجرائی شدن طرح پرورش آرتمیا در استخرهای فسندوز و بهره برداری اصولی و علمی از آرتمیای دریاچه ارومیه کل نیاز کشور به آرتمیا تامین شده و قادر به صادرات این محصول با ارزش به کشورهای همسایه نیز خواهیم بود و می توان ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری و درآمد زایی کرد.
آق با اعلان اینکه بیش از ۹۹ درصد آرتمیای مورد نیاز کشور از واردات تامین می شود، اظهار داشت: اکنون ۳۵ تا ۴۰ تن بصورت خشک آرتمیا وارد کشور می شود که در صورت اجرای طرح های در دست اجرا نه فقط نیاز کشور تامین شده بلکه می توان با صادرات ارزآوری خوبی برای کشور نیز به ارمغان آورد.
شکوفایی آرتمیا نیازمند احیای دریاچه ارومیه است
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز درباب آخرین وضعیت آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه اظهار داشت: امسال شرایط دریاچه ارومیه نسبت به ۲ سال قبل بحرانی تر شده و با کاهش شدید آب و افزایش غلظت نمک حیات آرتمیا نیز به خطر افتاده است.
حجت جباری در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلان اینکه اکنون آرتمیایی در دریاچه ارومیه باقی نمانده و تنها سیست آرتمیا موجود است، عنوان کرد: با افزایش شوری بیش از ۴۰۰ گرم در لیتر آب دریاچه ارومیه آرتمیا بصورت زنده قادر به ادامه حیات نیست و اکنون سیست آرتمیا نیز به کف دریاچه ارومیه ته نشین شده است.
وی با اعلان اینکه سیست آرتمیا تا سال های زیادی قادر به ادامه حیات در کف دریاچه ارومیه است، اظهار داشت: احیای باردیگر آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه بسته به حیات باردیگر این تالاب باارزش است که هم اکنون شرایط آن نیز روز به روز بحرانی تر می شود.
احیای باردیگر آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه بسته به حیات باردیگر این تالاب باارزش است که هم اکنون شرایط آن نیز روز به روز بحرانی تر می شود جباری با اشاره به این که هر سال در انتهای تابستان آرتمیا به سبب شوری زیاد آب دریاچه ارومیه قادر به ادامه حیات نیست، اضافه کرد: باید امیدوار بود با افزایش بارندگی ها در نیمه دوم سال و احیای نسبی دریاچه سال آینده نیز سیست های کف دریاچه ارومیه به مرحله شکوفایی رسیده و آرتمیا مجدد در دریاچه ارومیه قادر به ادامه حیات باشد.
وی با اعلان اینکه به سبب شرایط بحرانی دریاچه ارومیه از سال ۷۶ تا حالا شاهد کاهش جمعیت، سیست و تخم آرتمیا در دریاچه بوده ایم، اظهار نمود: اداره کل حفاظت محیط زیست استان برای حفاظت ذخایر سیست و ژنتیکی آرتمیا تنها موجود زنده پارک ملی دریاچه ارومیه هفت سال قبل مبادرت به خرید و ذخیره سازی ۴.۳ تن سیست آرتمیا کرده که اکنون در وضعیت سردخانه ای نگهداری می شود.
جباری با اشاره به این که این اقدام با هدف حفظ و ذخیره سازی ذخایر ژنتیکی آرتمیا ارومیانا بعنوان موجود با ارزش و اقتصادی دریاچه ارومیه صورت گرفته است عنوان نمود و اضافه کرد: این سیست های خریداری شده اکنون در سردخانه در دما و فضای مناسب نگهداری می شود، تا اگر روزی ذخایر این موجود زنده در دریاچه ارومیه رو به پایان بود در دریاچه رهاسازی شود.
آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیای دوجنسی در جهان است، ارزش غذایی آن در حد مطلوب است و دارای بیش از ۵۲ درصد پروتئین و چهار درصد چربی است، ترکیب و میزان اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آن در حدی است که نیازهای آبزیان آب های شیرین را بطور کامل برآورده می سازد.
در حال حاضر ذخایر سیست و تخم آرتمیا در دریاچه ارومیه نسبت به سال ۷۶ کاهش بسیار شایان توجهی دارد و طرح های احیای آن در استخرهای مصنوعی، ایجاد بانک ژنی و… هرچقدر هم به واقعیت نزدیک باشد نمی تواند از بیم و نگرانی برای جدال نابرابر کم آبی و شوری با تنها موجود زنده دومین دریاچه شور ارومیه بکاهد.
ادامه حیات «آرتمیا ارومیانا» منوط به احیای پارک ملی دریاچه ارومیه بوده؛ دریاچه ای که چشم انتظار برنامه ریزی و تخصیص اعتبار موردنیاز و اجرای طرح های احیا از طرف دولت مردان است.
منبع: golpich.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب