مهدی میرزایی در گفت وگو با ایسنا با تاكید بر اینكه كشور در حوزه آب دچار ورشكستگی شده است، اظهار نمود: كم آبی و بحران آب در ایران تازگی ندارد بلكه سالیان متمادی است كه ایران با این مشكلات دست و پنجه نرم می كند. مسئله این است كه مدیریت نكردن بحران آب، كشور را دچار ورشكستگی آبی كرده است.
كم آبی ایران طبیعی است
وی با اشاره به اینكه اگر با كم آبی بعنوان خصوصیت اقلیم یك منطقه سازگاری تولید نشود، تبدیل به بحران آب خواهد شد، اظهار داشت: كم آبی، امری طبیعی در ایران است و همه می دانند كه ایران چه وضعیتی به لحاظ بارش دارد. واضح است كه بارش سالانه دریافتی ایران كمتر از یك سوم میانگین بارش جهانی است حتی در بعضی سال ها مثل سال زراعی جاری بارش كشور كمتر از حد نرمال می باشد.
بحران آب چه زمانی به وجود می آید؟
میرزایی كه دارای مدرك دكترای مدیریت منابع آب است، افزود: كم آبی می تواند تبدیل به بحران آب شود البته اگر كم آبی تنها محدود به كمبود بارش دریافتی باشد، مشكلی پیش نمی آید اما زمانی كه این كمبود بارش بر ابعاد مختلف اجتماع و اقتصاد اثربگذارد و علت خیلی از مسائل در آب و كمبود آب نهفته باشد تبدیل به بحران می گردد.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران مركز در مورد تاثیر منفی كمبود آب بر مسائل اقتصادی و اجتماعی كشور خاطرنشان كرد: در شرایطی كه كمبود آب منجربه بیكاری كشاورز شود امكان دارد این فرد برای گذران زندگی دست به كاری خلاف مثل فروش مواد مخدر بزند. این ساده ترین تصویر از تاثیر كمبود آب در حوزه اقتصادی و اجتماعی است كه در نهایت منجر به گسترش بزهكاری می گردد.
نقش آب در شكل گیری اعتراضات مردمی
وی همینطور با اشاره به شكل گیری اعتراضات مردمی در نتیجه كمبود آب اظهاركرد: زمانی بحران آب لمس می گردد كه شهروندان یك سرزمین به علت تنگناهای اقتصادی همچون بیكاری دست به اعتراض می زنند. به صورت قطع مطالبه این اعتراضات آب نیست اما ریشه آن در آب و كمبود آن نهفته است.
این متخصص مدیریت منابع آب ضمن اشاره به اینكه آب پدیده ای است كه با تمام مسائل و حوزه ها ارتباط و وابستگی دارد، تصریح كرد: به صورت قطع كمبود آب انواع و اقسام مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را بوجود می آورد. به عبارت ساده تر زمانی كه كمبود آب سبب تولید مشكل در حوزه های مختلف شود، بحران آب بوجود آمده است.
میرزایی در ادامه در مورد مرز بحران آب با ورشكستگی آبی (water bankruptcy) خاطرنشان كرد: اگر بحران را مدیریت نماییم و برای حل آن برنامه بریزیم و برنامه ها را هم به صورت دقیق عملیاتی نماییم، می توانیم از بحران خارج شویم اما اگر نسبت به بحران بی توجه باشیم و ضمن انكار آن، اقدامی اساسی برای رفع آن انجام ندهیم، بحران های مختلف دیگری تولید و در نهایت به ورشكستگی آب منجر می گردد. واضح است كه بحران آب مرحله قبل از ورشكستگی آبی است و اگر بحران آب مدیریت نشود، منجر به ورشكستگی آبی خواهد شد.
ورشكستگی آبی گریبانگیر ایران
وی در ادامه ضمن تشریح دقیق مرزهای ورشكستگی آبی اظهار نمود: ورشكستگی آبی شرایطی است كه بحران را دیده، لمس كرده و آثار ناشی از آن را متحمل شده ایم اما هیچ وقت كاری برای حل آن انجام نداده ایم. كسی كه ۱۰۰۰ تومان درآمد داشته باشد اما دو میلیون تومان خرج كند، ورشكسته است. مشابه این وضعیت در شرایط آبی كشور وجود دارد.
این كارشناس مدیریت منابع آب افزود: بحران مرحله ای گذرا و موقتی است كه در صورت تدوین برنامه، امكان رفع آن وجود دارد اما ورشكستگی، موقعیتی پیچیده است كه در نتیجه بی توجهی به بحران تولید می گردد یعنی چرخه اقدامات اشتباه به قدری تكرار شده كه دیگر امكان هیچ بهبودی وجود ندارد.
ورشكستگی آبی را اعلام نماییم
میرزایی در پاسخ به این پرسش كه چه راهكاری برای خروج از ورشكستگی آبی وجود دارد؟ با اشاره به اینكه غیر از پذیرش ورشكستگی راهكاری وجود ندارد، خاطرنشان كرد: باید بپذیریم كه در بن بست آبی قرار داریم و باید این مورد مهم را با مردم هم در بین بگذاریم. پذیرش ورشكستگی آبی، مهمترین كار در شرایط موجود است بعد از پذیرش این موضوع، باید مردم را در جریان این مورد بگذاریم.
وی در انتها با تاكید بر لزوم اعلام ورشكستگی آبی اظهار داشت: متاسفانه به مردم این طور القا می گردد كه اگر ۲۰ درصد صرفه جویی در مصرف خانگی صورت گیرد، مشكل آب كشور حل می گردد در حالیكه این حقیقت ندارد و این بدترین پیغامی است كه به مردم داده می شود. مردم باید بدانند كه مشكل كم آبی حل شدنی نیست و آب در چه وضعیتی بحرانی قرار دارد ازاین رو اعلام ورشكستگی آب مرحله نخست برای اصلاح امور است چون در ادامه این روند است كه می توان چرخه برنامه ریزی و مدیریت را راه انداخت و دست به اجرای دقیق برنامه ها زد.